Cebu i Lapu Lapu czyli dwa oblicza Magellana

Cebu i Lapu Lapu czyli dwa oblicza Magellana, historia która potwierdza to, że podróże kształcą. Zwiedzając jakiś kraj staramy się poznać jego historię. W przypadku Filipin jest ona wyjątkowo ciekawa. Odwiedzając Cebu możemy dosłownie o historię się otrzeć, dotykając krzyża Magellana, stając pod pomnikiem wodza Lapu Lapu czy też obok monumentu na chwałę Hiszpanii. To wycieczka w przeszłość, z podbojami i religią w tle. Tym bardziej, że od kluczowych wydarzeń mija właśnie pięćset lat.

 

 

Filipiny przed Magellanem

Chodząc ulicami Cebu, piątego co do wielkości miasta Filipin, zastanawiam się, jak to wszystko wyglądało zanim zjawił się tam Magellan. Obecnie Filipiny mają trzecią co do wielkości populację katolików na świecie. Do kościoła katolickiego należy prawie 72 miliony mieszkańców kraju, a do tego są bardzo religijni i to nie tylko u siebie, ale również za granicą co zobaczyliśmy w Dubaju.

Przed wyprawą Magellana na Filipinach były już inne religie. Buddyzm i hinduizm przybył wraz z władcami z Indii, taoizm pojawił się wraz z Chińczykami, a w XIV wieku islam przywieźli kupcy znad Zatoki Perskiej. Byli również poganie zamieszkujący mniejsze wyspy. Filipiny to około siedmiu tysięcy wysp, które w tamtych czasach zamieszkiwało około pół miliona ludzi. Dzisiaj ludność Filipin to 109 milionów. Mieszkańcy wysp porozumiewali się podobnym, ale nie takim samym językiem, dlatego do dziś istnieje wiele dialektów. Często łatwiej Filipińczykom porozumiewać się między sobą po angielsku, szczególnie jeżeli mieszkają na oddalonych wyspach.

Na wielu wyspach istniały tak zwane królestwa. Były to wspólnoty składające się z około stu rodzin, więc miały kilkuset mieszkańców. Często wyznawali własne bóstwa, z jednym naczelnym. Kultywowali cześć przodków. Zajmowali się głównie rybołówstwem. Mieli swojego wodza i stanowili zwartą społeczność. Mężczyzna nie mógł opuścić wspólnoty, a jeżeli ożenił się z kobietą z innej wsi, dzieci były dzielone pomiędzy obie osady. Do takiego miejsca na początku XVI wieku dotarł Magellan.

Cebu powitało Magellana z otwartymi ramionami

Wyprawa Magellana wyruszyła 10 sierpnia 1519 roku. Jej celem było dotarcie do Wysp Korzennych. W rejs wyruszyło pięć statków z 270 członkami załogi. Mieli dopłynąć najpierw do Ameryki Południowej i znaleźć przejście na Pacyfik. Po licznych przygodach, odkryciu cieśniny nazwanej później imieniem Magellana, udało  im się to. Do Cebu dotarli 7 kwietnia 1521 roku. Niestety, zostało jedynie stu członków załogi, a Cebu to nie Wyspy Korzenne.

Cebu rządził wówczas radża z hinduskiej dynastii. Ucieszył się na widok Magellana i wraz z żoną szybciutko przyjął chrześcijaństwo oraz oddał się pod protekcję króla Hiszpanii. To samo uczynili okoliczni władcy. Magellan postawił krzyż, który ponoć zachował się do dziś i zaczął chrzcić tubylców na potęgę, więc wszystko wyglądało idealnie.

W przeciągu dwóch tygodni wszyscy byli ochrzczeni, z wyjątkiem Lapu Lapu, władcy sąsiadującej  z Cebu wyspy Mactan. No i zrobił się problem. Ponieważ ochrzcił się władca Cebu, hinduista, Magellanowi nie mieściło się w głowie, że chrztu odmawia poganin Lapu Lapu. Pierwotnie Magellan myślał, że zgodnie z europejskimi standardami Lapu Lapu jest wasalem Cebu, ale nic bardziej błędnego.

Władcy obu wysp byli od lat skłóceni, dlatego hinduista przyjął chrześcijaństwo i postanowił rękami Hiszpanów rozprawić się z wrogiem. Magellan intrygę łyknął jak pelikan. Był pewien swojej przewagi czyli broni palnej i haubic na statkach. I tak trzy okręty z pięćdziesięcioma żołnierzami wyruszyły do boju. Lapu Lapu był przygotowany, wystawił armię liczącą tysiąc pięciuset wojowników uzbrojonych w miecze, włócznie i łuki, więc siły raczej nie były wyrównane.

Co prawda władca Cebu proponował wsparcie tysiąca wojowników, ale Magellan grzecznie mu podziękował. Był przecież od kilku dni przedstawicielem króla Hiszpanii i wspomagał swego wasala, więc powinien wygrać sam, by pokazać siłę zamorskiego mocarstwa.

Śmierć Magellana

Desant na wyspę Mactan się nie udał. Ponieważ zdecydowano się lądować w miejscu gdzie były rafy koralowe, statki stanęły daleko od brzegu, a żołnierze musieli dojść na piechotę. Wojownicy Lapu Lapu nie byli w ciemię bici i strzelali z łuków nie w zbroje Hiszpanów, ale w nieosłonięte nogi. Magellan trafiony w prawą nogę przewrócił się i został rozniesiony na włóczniach i dobity mieczem. Nielicznym Hiszpanom udało się uciec na statki.

Po wygranej bitwie Lapu Lapu zamordował wszystkich ziomków, którzy w międzyczasie zdążyli przyjąć chrześcijaństwo. Odmówił też wydania zwłok Magellana, traktując je jako trofeum. Po klęsce wojska Magellana, dla radży Cebu Hiszpanie przestali mieć jakąkolwiek wartość, więc w trakcie uczty wielu z nich wytruł, a niedobitki uciekły na statek i odpłynęły. W 1522 roku z całej wyprawy po opłynięciu globu jeden statek powrócił do Hiszpanii.

Obecnie dla Filipińczyków Lapu Lapu stał się symbolem walki o niepodległość. Na jego cześć w 1961 roku zmieniono nazwę miasta Opon znajdującego się na wyspie Mactan na Lapu Lapu.

Cebu po śmierci Magellana

Gdy statek wrócił do Hiszpanii opowiedziano o wyspach. Za bardzo nie wiedziano jak je nazywać, bo to przecież nie były to Wyspy Korzenne, więc wymyślono nazwę Wyspy Zachodnie. W kolejnych latach wysłano kilka wypraw, by umocnić panowanie Hiszpanii, ale zawsze kończyły się niezbyt miło. Załogi albo dezerterowały, albo szły do niewoli Portugalczyków lub miejscowych. Cele handlowe też nie wyglądały dobrze.

Podczas jednej z wypraw Lopez de Villalobos chciał się podlizać królowi i nazwał jedną z wysp Filipina na cześć królewskiego syna Filipa. Z czasem nazwa przeniosła się na wszystkie wyspy i tak powstały Filipiny. Wyprawa Lopeza też okazała się klęską, a sam do Villalobos trafił do niewoli portugalskiej i zmarł w celi.

W końcu Filip z królewskiego syna stał się królem Filipem II. Ponieważ bardzo interesowały go terytoria zamorskie, postanowił wyegzekwować swoją „własność” i w 1559 roku wydał rozkaz zajęcia Filipin. Wyprawa wyruszyła dopiero w 1564 ponieważ Hiszpanie nauczeni całym pasmem niepowodzeń, dokładnie się do niej przygotowali. Wypłynęło 380 ludzi w tym 200 żołnierzy i 6 zakonników.

Na Filipiny wyprawa dotarła w 1565 roku i zaczął się podbój, a raczej aneksja wyspy po wyspie, do królestwa Hiszpanii. Filip II był zadowolony. W kwietniu 1565 roku Hiszpanie pojawili się na Cebu, ale nie przyjęto ich radośnie. Zaczęła się walka. Tym razem nie popełniono błędów Magellana i pod nawałą z broni palnej odepchnięto obrońców. Ci podpalili miasto i uciekli do dżungli. Hiszpanie odbudowali miasto i w 1571 roku nazwali je Cebu.

Cebu dzisiaj

Dzisiaj Cebu jest tłocznym miastem z międzynarodowym lotniskiem i sporym portem promowym. Przewija się tu sporo turystów, ale większość szuka wypoczynku na pobliskich wyspach jak Bohol. Mimo wszystko warto zwolnić i zwiedzić Cebu czy Lapu Lapu. Poznać bogactwo i biedę, która się tu przeplata, skorzystać z lokalnych atrakcji, a przede wszystkim poczuć oddech historii.